8 sai lầm trong đầu tư ai cũng một lần mắc phải!

Một câu chuyện thường gặp đó là: Bạn đang tham dự một bữa tiệc, và rồi đột nhiên xuất hiện một kẻ khoác lác tới phá đám, khoe khoang về những vụ mua bán mới trên thị trường chứng khoán của anh ta. Lần này, anh ta mua cổ phiếu của Widgets Plus.com, nhà tiếp thị trực tuyến mới nhất, vĩ đại nhất về các thiết bị gia dụng. Bạn phát hiện ra rằng anh ta chẳng biết gì về công ty, hoàn toàn bị mờ mắt và đã đầu tư 25% danh mục với hy vọng có thể nhân đôi số tiền của mình một cách nhanh chóng.

Mặt khác, bạn bắt đầu cảm thấy hơi tự mãn khi biết rằng anh ta đã phạm ít nhất bốn sai lầm đầu tư phổ biến. Dưới đây là bốn sai lầm mà đa phần mọi người mắc phải, cộng thêm 4 sai lầm khác.

1. Không hiểu về những gì mình mua

Một trong những nhà đầu tư thành công nhất thế giới, Warren Buffett, từng cảnh báo rằng không nên đầu tư vào các công ty có mô hình kinh doanh mà bạn không hiểu. Cách tốt nhất để tránh điều này là xây dựng một danh mục đầu tư đa dạng gồm các quỹ ETF hoặc quỹ tương hỗ. Nếu bạn đầu tư vào từng cổ phiếu riêng lẻ, hãy đảm bảo rằng bạn hiểu kỹ từng công ty mà những cổ phiếu đó đại diện trước khi đầu tư.

2. Quá "yêu" một doanh nghiệp

Thông thường, khi thấy một công ty mà mình đã đầu tư hoạt động tốt, chúng ta sẽ dễ dàng yêu công ty đó và quên rằng đã mua cổ phiếu như một khoản đầu tư. Hãy luôn nhớ rằng: bạn mua cổ phiếu này để kiếm tiền. Nếu bất kỳ yếu tố cơ bản nào thúc đẩy bạn mua vào công ty thay đổi, hãy cân nhắc việc bán ra cổ phiếu đó.

3. Thiếu kiên nhẫn

Một cách tiếp cận chậm và ổn định để tăng trưởng danh mục đầu tư sẽ mang lại lợi nhuận lớn hơn trong thời gian dài. Mong đợi lợi nhuận vượt trội trong một khoảng thời gian quá ngắn ngủi có thể dẫn tới những thảm họa. Điều này đồng nghĩa rằng kỳ vọng của bạn phải thực tế và tương ứng với thời gian tăng trưởng danh mục đầu tư và lợi nhuận.

4. Mua đi bán lại quá nhiều

Thường xuyên mua đi bán lại là một sai lầm chết người khác. Trừ khi bạn là một nhà đầu tư tổ chức với tỷ lệ phí thấp, thì chi phí giao dịch có thể "ăn tươi nuốt sống" bạn - chưa kể đến thuế suất ngắn hạn và chi phí cơ hội khi bỏ lỡ lợi ích dài hạn của các khoản đầu tư hợp lý khác.

5. Cố gắng xác định thời điểm của thị trường

Cố gắng xác định thời điểm của thị trường sẽ bào mòn lợi nhuận. Việc xác định đúng thời điểm trên thị trường là vô cùng khó khăn. Ngay cả các nhà đầu tư tổ chức cũng vẫn thường không dự đoán thành công. Một nghiên cứu nổi tiếng, "Các yếu tố quyết định hiệu suất danh mục đầu tư" ((Financial Analysts Journal, 1986), được thực hiện bởi GaryTheo  P. Brinson, L. Randolph Hood và Gilbert L. Beebower đã đề cập đến lợi nhuận quỹ hưu trí của Mỹ. Nghiên cứu này cho thấy rằng, trung bình, gần 94% sự thay đổi của lợi nhuận theo thời gian được giải thích bởi quyết định chính sách đầu tư. Điều này có thể hiểu là hầu hết lợi nhuận của danh mục đầu tư được xác định bởi các quyết định phân bổ tài sản mà bạn đưa ra, mà không phải bằng việc lựa chọn hay xác định thời điểm thị trường.

6. Chần chừ khi cắt lỗ

Việc chần chừ khi cắt lỗ sẽ khiến bạn mất đi bất kỳ khoản lợi nhuận được tích luỹ. Bạn sẽ luôn ở trong sự thua lỗ cho đến khi cổ phiếu đó quay lại mức giá ban đầu. Tài chính hành vi gọi đây là một "lỗi nhận thức". Khi không nhận thức được các khoản lỗ, các nhà đầu tư đang thực sự thua lỗ theo hai cách. Đầu tiên, họ tránh cắt lỗ và cổ phiếu đó có thể tiếp tục trượt giá cho đến khi nó trở nên vô giá trị. Thứ hai, họ đã đánh mất chi phí cơ hội của việc sử dụng tốt hơn những đồng tiền đầu tư đó.

7. Không đa dạng hóa

Mặc dù các nhà đầu tư chuyên nghiệp có thể tạo ra alpha lợi nhuận vượt trội bằng cách đầu tư tập trung vào một số cổ phiếu, các nhà đầu tư thông thường không nên thử điều này. Sẽ khôn ngoan hơn nếu tuân theo nguyên tắc đa dạng hóa. Trong việc xây dựng quỹ giao dịch trao đổi (ETF) hoặc danh mục đầu tư quỹ tương hỗ, điều quan trọng là phải phân bổ để đối mặt với tất cả khả năng sẽ xảy ra. Trong việc xây dựng danh mục cổ phiếu riêng lẻ, hãy nắm giữ các cổ phiếu ở các nhóm lĩnh vực chính. Theo nguyên tắc chung, không phân bổ nhiều hơn 5% đến 10% cho bất kỳ khoản đầu tư nào.

8. Để cảm xúc khống chế

Có lẽ thứ giết chết lợi nhuận nhanh nhất chính là cảm xúc. Tiên đề "nỗi sợ hãi và lòng tham thống trị thị trường" thường xuyên đúng. Các nhà đầu tư không nên để nỗi sợ hãi hay lòng tham điều khiển các quyết định của mình. Thay vào đó, họ nên tập trung vào bức tranh tổng thể hơn. Lợi nhuận thị trường chứng khoán sẽ biến động mạnh trong một thời gian ngắn, nhưng về dài hạn, lợi nhuận đối với các cổ phiếu vốn hóa lớn có thể đạt mức trung bình 10%.

Trong một khoảng thời gian dài, lợi nhuận của danh mục đầu tư sẽ không chênh lệch nhiều so với con số trung bình trên. Trên thực tế, những nhà đầu tư kiên nhẫn có thể được hưởng lợi từ những quyết định phi lý của những nhà đầu tư khác.

Làm thế nào để tránh những sai lầm này

Dưới đây là một số cách khác để tránh những sai lầm phổ biến này và giữ cho danh mục đầu tư đi đúng hướng.

Xây dựng kế hoạch hành động

Chủ động xác định xem bạn đang ở giai đoạn nào của đầu tư, mục tiêu là gì và bạn cần đầu tư bao nhiêu để đạt được điều đó. Nếu cảm thấy không đủ khả năng để làm điều này, hãy tìm kiếm một nhà hoạch định tài chính có uy tín.

Ngoài ra, hãy nhớ lý do mình đầu tư là gì sẽ giúp bạn có hứng thú tiết kiệm hơn và có thể thấy dễ dàng hơn khi phân bổ một cách phù hợp cho danh mục đầu tư của mình. Hãy đặt lợi nhuận mục tiêu dựa vào lợi nhuận trong lịch sử. Đừng mong đợi danh mục đầu tư có thể khiến bạn trở nên giàu có chỉ sau một đêm. Một chiến lược đầu tư nhất quán, lâu dài theo thời gian là điều sẽ tạo dựng nên sự giàu có.

Đặt kế hoạch ở chế độ tự động

Khi thu nhập của bạn tăng lên, bạn có thể muốn đầu tư thêm nữa. Giám sát các khoản đầu tư của bạn. Vào cuối mỗi năm, hãy tra soát các khoản đầu tư và hiệu suất sinh lời của chúng. Xác định xem tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên thu nhập cố định nên giữ nguyên hay thay đổi dựa trên từng giai đoạn trong cuộc sống.

Phân bổ một khoản tiền cho giải trí

Tất cả chúng ta đều có lúc bị cám dỗ bởi nhu cầu tiêu tiền. Đó là một điều hết sức bình thường. Vì vậy, thay vì cố gắng chống lại quy luật này, hãy thích nghi với nó. Hãy để riêng một quỹ cho việc giải trí. Bạn nên giới hạn số tiền này không quá 5% danh mục đầu tư của mình và đó phải là số tiền mà bạn, trong trường hợp bị mất, vẫn có thể trang trải những thứ khác.

Không sử dụng tiền trong quỹ hưu trí. Luôn tìm kiếm các khoản đầu tư từ một công ty tài chính có uy tín. Bởi vì quá trình này giống như đánh bạc, hãy tuân theo các quy tắc và nỗ lực làm theo nó.

Giới hạn khoản lỗ của bạn đối với tiền gốc của bạn. Hãy luôn sẵn sàng đối mặt với tình huống mất 100% số tiền đầu tư của bạn. Chọn và tuân theo một giới hạn đã xác định trước để xác định khi nào bạn sẽ chốt lời tất cả

Lời kết

Sai lầm là một phần của quá trình đầu tư. Biết chúng là gì, khi nào hay phạm phải và cách phòng tránh sẽ giúp chúng ta thành công với tư cách là một nhà đầu tư. Để tránh phạm phải những sai lầm trên, hãy xây dựng một kế hoạch chu đáo, có hệ thống và kiên trì thực hiện. Nếu bạn phải làm điều gì đó mạo hiểm, hãy dành ra một số tiền để giải trí mà có mất thì cũng không sao. Thực hiện theo các hướng dẫn này, và bạn sẽ dễ dàng xây dựng một danh mục đầu tư mang lại nhiều lợi nhuận đáng mơ ước trong dài hạn.

Mỹ Linh - Theo Doanh nghiệp và tiếp thị